C.G.Jung'un arketipleri arasında "persona" kavramı vardır. Persona,toplumun, geleneklerin ve bireyin içsel arketipik gereksinimlerine, beklentilerine yanıt olarak bireyin takındığı maskedir. Genellikle toplum tarafından verilen rollerdir. Maske kullanmanın amacı diğer insanlar üzerinde belli bir etki bırakmak ve gerçek kişilik özelliklerimizi saklamaktır.
Persona, bir tür toplumsal kişiliktir ve bireyin çevreye gösterdiği yönleridir.
Sahip olduğumuzla dışa gösterdiğimiz özelliklerimiz genellikle iki uçtur. ( Maske bizim öznel kişiliğimizle karşıttır. ) Bu süreç içerisinde kendimize ait bir çok özelliğimizi kaybederiz. Kendi kişiliğimize zaman içerisinde yabancılaşırız. Eğer ego persona ile katı bir özdeşleşme kurarsa, o zaman ortaya gerçek duygularından çok oynadığı rolün gerçek kişiliği olduğunu sanan bir kişi çıkar.Özerk bir kişi olacağı yerde toplumun bir yansımasından öteye gidemez.
Personanın geliştiği çekirdek bir arketiptir, ırkın yaşantılarından kaynaklanır. Uygarlaşma süreci içerisinde ve bir toplum içerisinde yaşadığımız sürece personanın takılmaması olanaksızdır. Ancak yine de persona ile tümü tümüne özdeşleşmemek, personanın sakladığı yönlerimizi yakalayabilmek, bu yönlerimizle barışık olmak gerekir. O zaman yabancılaşma sürecini erteleyebiliriz. (bilim ve felsefe kulubü-Jung psikolojisinin ana hatları)
İngmar Bergman'ın "persona" filmi , Jung Psikanalizi okunmadan anlaşılamaz. Bergman'ın "persona"sı ,insanın maskesini sıyırıp kendi özünü bulma arayışıdır. Bunu da baş karakterlerden opera sanatçısı Elizabeth Vögel'i susturarak dener yönetmen. Bir opera sanatçısı sustuğunda geriye kalan kimdir? Bu bize Lynch şah eseri "Mulholland Drive" filminde ,silencio tiyatrosu sahnesini hatırlatır. Oyuncuların playback yaptığı bir tiyatrodur "silencio".
Dile gelmeyen hakkında susmalıdır (mealen) der Wittgenstein.
persona-bergman
mulholland drive-lynch
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder