özgür irade var mıdır?
bu hafta sonu "gündem özel" programında güzel muhabbet döndü ,agah hoca döktürdü gene..
sultan tarlacı hoca irade ile ilgili (iradenin sinirbilimsel varlığı/yokluğunun anlaşılması açısından) uç örnekler verdi. bunun üzerine izleyicilerden biri şahane bir soru sordu;
-bahsedilen örnekte kişinin frontal lobunda meydana gelen bir tümör o kişiyi iradesi dışında bir eylem yapmaya itiyorsa ,doğumundan itibaren içine doğduğu kültürün manipüle ettiği bir beynin o tümörlü beyinden ne farkı var?
gerçekten ne farkı var? ne kadar yerinde bir soru!
sultan hoca ezcümle farkı yoktur bence özgür irade bir yanılsamadır dedi.(sinirbilim konuştu dikkat) agah hocada ,bilinç dışı varsa özgür iradeden söz edemeyiz dedi.
bence de özgür irade bir yanılsama.hangi kralın,hangi askerin,hangi işçinin,hangi patronun vs özgür iradesi var?
irade seçimlere aitse önümüze gelen seçimler dışında bir seçenekte yoksa naslı özgürce seçim yaptığımızdan bahsedebiliriz?
Dostoyevski'nin roman karakteri Kirilov'un savunduğu gibi irade yalnızca seçmemekte ,oyun dışında kalmakta yani intiharda mümkün olabilir.
ben oynamıyorum diyemediğiniz bir oyunda ancak bir rolün içine girebilirsiniz. oyundan çıkma hakkınız olmadığı bir oyundaysanız ne irade ne de özgürlük vardır.
gelmeme ve gidip gitmeme seçeneğimizin olmadığı bir yaşamdayız,ne kadar özgür olabiliriz ki?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder